Beton, kullanımı
sırasında plastik kıvamda olan ve girdiği kalıbın şeklini alan, sertleştikten
sonra da çok yüksek dayanım ve taşıyıcılık özelliği kazanan çağın yapı
malzemesidir. 1980 li yıllarda
Türkiye’de de beton artık şantiyelerde
yapılmak yerine Hazır olarak fabrikalarda yapılmaya ve transmikserlerle
sevkedilmeye başlanmıştır. Gelişen teknoloji ile birlikte çok yüksek dayanımlı
betonların üretimi gerçekleştirilmiş ve inşaat sektörünün hizmetine
sunulmuştur.
Hazır Beton, beton
santrallerinde uygun miktarda agrega, Çimento, mineral katkılar, kimyasal
katkılar ve su ile karıştırılarak elde edilir. Hazır beton üretimi
gerçekleştikten sonra Transmikser denilen özel kamyonlarla şantiyelere
gönderilir. Gerekirse beton pompası yardımıyla çok yüksek katlara veya uzun
mesafelere transfer edilebilir.
Hazır Beton Üretimi,
beton santrallerinde şu şekilde gerçekleşir;
Farklı büyüklüklerde
agrega (kırılmış veya doğal taş ve kum) formülüne uygun olarak tartılır. Aynı
zamanda birim miktardaki çimento, su, ve katkılar da ayrı bölümlerde tartılır.
Tartılmış olan tüm malzemeler bir karıştırıcıya veya doğrudan transmiksere gönderilerek
Hazır Beton elde edilir. Beton sınıfları 28 gün uygun sıcaklıkta su içinde
beklemiş standart küp veya silindir numunelerin kırılma basınçlarına göre
sınıflandırılır. Örneğin C20/25 adıyla anılan betonun 28 günlük silindir
dayanımı 250 Kg/cm2 olmalıdır. Buradaki C harfi ingilizcede Beton anlamına
gelen Concrete ifadesini, 25 rakamı
20X20X20 cm ebatlarında 28 günlük küp numunesinin dayanımını, 20 rakamı
15cm çaplı 30 cm yükseklikteki silindir dayanımını ifade etmektedir. Diğer
beton sınıfları da şöyledir: C8/10-C12/15- C16/20-C20/25-C25/30-C30/37-C35/45
gibi
Hazır Beton
Kullanırken Şunlara Dikkat Edilir;
• Kullanılacak yere ve projeye uygun beton sınıfı seçilmelidir. Bu sınıf yetkili kişilerce mutlaka belirtilmiştir. Mümkün olduğunca C30/37 veya daha yüksek sınıflarda beton kullanılmalıdır.
• Betonun kıvamı yerleştirileceği yere uygun seçilmelidir. S1-S5 kıvam sınıfları arasından seçilecek sınıf, yerleştirme için büyük önem taşır. Genellikle aksi belirtilmedikçe Hazır beton üreticileri tarafından S3 kıvamda beton gönderilir.
• Betonun miktarı önceden ölçülerek tespit edilmeli ve sipariş verilmelidir. Unutulmamalıdır ki hazırlanan beton birkaç saat içinde tüketilmelidir. Gereğinden fazla üretilmiş betonun başka yerde veya daha sonra değerlendirilmesi çok mümkün değildir.
• Beton dökülecek kalıp veya yer önceden hazır olmalı ve döküme uygun imal edilmelidir.
• Hava şartları dikkatle takip edilmeli çok soğuk veya çok sıcak havalarda özel önlemler alınmadan döküm yapılmamalıdır.
• Beton dökülürken çok iyi yerleştirilmeli ve boşluk kalmamasına özen gösterilmelidir. Bunun için özel üretilmiş vibratörler kullanılmalı veya kendiliğinden yerleşen beton tercih edilmelidir.
• Beton döküldükten sonra buharlaşmadan kaynaklanan su kaybını önlemek için önlem alınmalıdır. Bunun için taze betonun üzeri örtülmeli veya sık sık sulama yapılmalıdır. Ancak güneşten ısınmış betonun soğuk suyla ıslatılması ani büzülmelere yol açabileceğinden sulama için uygun koşullar tespit edilmelidir.
• Kalıp alma süresine dikkat edilmeli, erken kalıp almak isteniyorsa mutlaka önceden üretici firma ile bağlantıya geçilmelidir.
• Dökülen betonun standartlara uygun olduğunu anlayabilmek için olabildiğince çok beton numunesi alınmalı (Farklı transmikserlerden) ve test edilmelidir.